پرونده خصوصی‌سازی در صنعت خودروسازی ایران با جدیت در حال پیگیری است و پس از واگذاری مدیریت ایران‌خودرو، اکنون شرکت سایپا در کانون توجه قرار گرفته است. رویکرد اتخاذ شده برای خصوصی‌سازی این شرکت، بر مبنای عدالت، استیفای حقوق سهامداران و منطبق‌سازی ارزش سهام با دارایی‌های واقعی آن است.
برخلاف ساختار سهامداری ایران‌خودرو، سایپا فاقد سهامدار عمده خصوصی است. در حال حاضر، سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران (ایدرو) با در اختیار داشتن حدود ۱۵ درصد از سهام، بزرگترین سهامدار این شرکت محسوب می‌شود. این میزان تقریباً سه برابر سهم دولت در ایران‌خودرو است. علاوه بر این، ۱۵ درصد از سهام سایپا به تعاونی کارکنان و حدود ۱۴ درصد به صندوق بازنشستگی فولاد تعلق دارد.
در راستای افزایش ارزش سهام و جلوگیری از تضییع حقوق ذینفعان، سایپا اقدام به افزایش سرمایه از محل تجدید ارزیابی دارایی‌های خود کرده است. این اقدام که با تصویب مجمع فوق‌العاده و تأیید سازمان بورس نهایی شده، ارزش دارایی‌های شرکت را به میزان قابل توجه هفت برابر افزایش داده و از هدر رفت احتمالی منابع مالی کلان جلوگیری کرده است. با این افزایش سرمایه، ثبت سرمایه سایپا به بیش از ۱۶۸ هزار میلیارد تومان رسیده و این شرکت را در موقعیت بهتری برای واگذاری بر اساس ارزش واقعی قرار داده است.
این تصمیم، نه تنها در راستای اجرای تکالیف قانونی مرتبط با خصوصی‌سازی اتخاذ شده، بلکه گامی مهم در جهت احقاق حقوق سهامداران و صیانت از منافع عمومی در این بنگاه بزرگ اقتصادی به شمار می‌رود. از این رو، در فرآیند واگذاری سهام سایپا به بخش خصوصی، اطمینان از واگذاری سهام بر مبنای ارزش واقعی و به اشخاص دارای اهلیت مدیریتی، از اهمیت بالایی برخوردار است.
وزارت صنعت، معدن و تجارت و مدیریت سایپا با تأکید بر رعایت کامل قوانین، اعلام کرده‌اند که فرآیند واگذاری این شرکت دقیقاً بر اساس مفاد برنامه هفتم توسعه و اصول قانونی خصوصی‌سازی انجام خواهد شد. این امر نشان‌دهنده توجه دولت به اجرای عادلانه فرآیند واگذاری در شرکت‌های بزرگ خودروسازی است.
یکی دیگر از نکات حائز اهمیت در فرآیند قیمت‌گذاری سایپا، در نظر گرفتن ارزش برند این شرکت است. سایپا با بیش از نیم قرن سابقه فعالیت در صنعت خودروسازی کشور، یک برند ملی محسوب می‌شود و ارزش این دارایی نامشهود باید در تعیین قیمت نهایی سهام لحاظ شود.
در تحولی دیگر، سهامداران عمده سایپا شامل گروه سرمایه‌گذاری سایپا، گروه کارکنان و شرکت توان ابتکار، تصمیم به واگذاری تجمیعی ۴۲ درصد از سهام این شرکت به صورت بلوکی گرفته‌اند. این اقدام می‌تواند گام مؤثری در راستای تحقق خصوصی‌سازی واقعی سایپا باشد.
سایپا با انجام اقداماتی نظیر تجدید ارزیابی دارایی‌ها، تلاش برای افزایش بهره‌وری، چابک‌سازی ساختار و برنامه‌ریزی برای کاهش هزینه‌های تولید، در حال آماده‌سازی خود برای این انتقال مالکیت مهم است. به این ترتیب، به نظر می‌رسد که مسیر خصوصی‌سازی سایپا با رویکردی صحیح و با تکیه بر شفافیت، کارشناسی و منافع ملی آغاز شده و تداوم این روند می‌تواند ضمن تحول در صنعت خودروسازی، به تحقق عدالت در واگذاری دارایی‌های عمومی نیز منجر شود.
